• فهرست مقالات پایداری

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - بازآفرینی اقتصادی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری با رویکرد برنامه ریزی راهبردی؛ مطالعه موردی: منطقه 10 شهر تهران
        زهره  تاجیک سیدموسوی موسوی رحیم سرور
        توسعۀ ســریع شهرنشــینی، تأثیرات قابل توجهی بر هسته های قدیمی و تاریخی شهرها گذاشته است. به عبارت دیگر این پهنه ها در مقایسه با سایر پهنه های شهر به بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری تبدیل گشته اند و مهم ترین عامل تاثیرگذار در متروکه شدن آنها عامل اقتصادی است که باعت گ چکیده کامل
        توسعۀ ســریع شهرنشــینی، تأثیرات قابل توجهی بر هسته های قدیمی و تاریخی شهرها گذاشته است. به عبارت دیگر این پهنه ها در مقایسه با سایر پهنه های شهر به بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری تبدیل گشته اند و مهم ترین عامل تاثیرگذار در متروکه شدن آنها عامل اقتصادی است که باعت گردیده این بافت ها از فرایند توسعه عقب افتاده و به کانون مشکلات و نارسایی ها تبدیل شوند. در این راستا کلانشهر تهران از جمله شهرهای بزرگی است که تحت تاثیر توسعه شتابان شهرنشینی با مخاطرات و نابسامانی در ابعاد مختلف در هسته های قدیمی و تاریخی روبه رو است که نمود این نابسامانی ها و چالش، در سطح منطقه 10 شهر تهران با داشتن مساحت قابل توجهی بافت فرسوده و ناکارآمد شهری (5۲ درصد) بارزتر و شدیدتر است و به شکل مستقیم و یا غیرمستقیم شهروندان را درگیر مسائل و مشکلات گسترده ای کرده است. لذا این پژوهش بر آن است در قالب رهیافت نوینی از مداخله مکان مبنا در بافت های ناکارآمد و فرسوده شهری یعنی بازآفرینی پایدار شهری (با رویکرد بازآفرینی اقتصادمدار) از طریق برنامه ریزی راهبردی ضمن تحلیل وضع موجود جایگاه بافت فرسوده منطقه 10 شهر تهران در حوزه اقتصادی، به ارائه راهبردهای کلیدی به منظور استفاده بهینه از ظرفیت ها و امکانات بالقوه درون بافت و بازگرداندن رونق اقتصادی به محدوده بافت مورد مطالعه بپردازد. نوع پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه انجام توصیفی-تحلیلی است. تکنیک مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل داده ها مدل تلفیقی SWOT- AHP است. نتایج به دست آمده نشان می دهد بافت فرسوده و ناکارآمد منطقه 10 شهر تهران در حوزه اقتصادی به لحاظ محیط درونی با ضعف های زیاد و به لحاظ محیط بیرونی با فرصت های قابل توجهی روبه رو است که در نهایت با اتخاذ راهبردهای انطباقی (بازنگری) می توان با کاستن از ضعف های موجود حداکثر استفاده را از فرصت های موجود در حوزه اقتصادی برد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - تبیین زمینه‌های تحقق پایداری در بافت های قدیم و فرسوده با رویکرد بازآفرینی شهری یکپارچه؛ مطالعه موردی: بافت قدیم شهر کاشان
        ابوذر وفایی
        امروزه بافت قدیم شهر کاشان به عنوان یکی از پهنه‌های شهری با وجود برخورداری از پتانسیل‌ها وظرفیت‌های پنهان برای توسعه‌های آتی درون شهری با مشکلات عدیده‌ای از جمله، کمبود خدمات شهری، عدم توانمندی ساکنان بافت، گسترش آسیب‌های اجتماعی، پایین بودن سطح بهداشت و سلامت، عدم امنی چکیده کامل
        امروزه بافت قدیم شهر کاشان به عنوان یکی از پهنه‌های شهری با وجود برخورداری از پتانسیل‌ها وظرفیت‌های پنهان برای توسعه‌های آتی درون شهری با مشکلات عدیده‌ای از جمله، کمبود خدمات شهری، عدم توانمندی ساکنان بافت، گسترش آسیب‌های اجتماعی، پایین بودن سطح بهداشت و سلامت، عدم امنیت، بحران ایمنی و تاب‌آوری پایین در برابر بلایا (ناپایداری کالبدی) مواجه می‌باشند، لذا برای حل این معضلات، سیاست‌ها و رهیافت‌های سنتی مداخله در بافت فرسود و ناکارآمد شهری مانند باز توسعه و نوسازی شهری نمی‌تواند جواب‌گو باشد و نیاز به كارگیری الگوها و رهیافت نوینی از مداخله مکان مبنا در محله‌های ناکارآمد و فرسوده شهری تحت عنوان بازآفرینی شهری پایدار است. این پژوهش بر آن است ضمن بررسی ابعاد مختلف فرسودگی و چالش‌های پیش رو در بافت قدیم شهر کاشان به تبیین زمینه‌های تحقق پایداری در تمامی ابعاد بافت با رویکرد بازآفرینی شهری یکپارچه بر اساس کاربست تحلیلی بپردازد. نوع پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه انجام تحلیلی- تبیینی در استفاده از اسناد و مدارک نظری مرتبط با موضوع پژوهش است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد، راهبرد‌های بازآفرینی یکپارچه در ابعاد مختلف پایداری می‌تواند الگوی مناسبی برای رفع مشکل انواع فرسودگی و شکل‌گیری فرم فضایی پایدار و هوشمند در بافت قدیم شهر کاشان باشد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - ارزیابی پایداری اجتماعی محلات نوسازی شده‌ی شهر تهران (نمونه محلات شبیری-جی و شمشیری)
        نقی عسگری
        نوسازی بافتهای فرسوده ، از سال 1388 در شهر تهران با تهیه بسته‌های حمایتی شامل اعطاء تسهیلات ارزان قیمت و بدون سپرده و بخشودگي هاي عوارض، در کنار مجموعه‌ای از اقدامات هم راستا،‌ از طریق دولت و شهرداری به صورت نسبتاً منسجمی پیگیری شده است. این برنامه موجب افزایش در ساخ چکیده کامل
        نوسازی بافتهای فرسوده ، از سال 1388 در شهر تهران با تهیه بسته‌های حمایتی شامل اعطاء تسهیلات ارزان قیمت و بدون سپرده و بخشودگي هاي عوارض، در کنار مجموعه‌ای از اقدامات هم راستا،‌ از طریق دولت و شهرداری به صورت نسبتاً منسجمی پیگیری شده است. این برنامه موجب افزایش در ساخت و سازها در محدوده‌های بافت فرسوده شد اما آیا به پایداری اجتماعی بیشتر محلات شهری نیز منجر گردید؟ هدف این مطالعه ، تعیین نتایج مستقیم و پیامدهای بلندمدت‌تر سیاست گذاری و برنامه ریزی بازآفرینی شهری در حوزه‌های اصلی پایداری اجتماعی در محلات نوسازی شده است. روش تحقیق از نوع ارزیابی به شیوه کمی و کیفی و با استفاده از ابزارهای پرسشنامه ، مصاحبه ، مشاهده و بررسی اسناد بوده است. حوزه زماني ارزيابي از سال 1386 تا سال 1394 و حوزه مکانی آن محلات شمشیری و شبیری-جی شهر تهران است.از مجموع 101 متغیر سنجش پایداری اجتماعی تعداد 46 متغیر از طریق پرسشنامه ( حجم نمونه 377 نفر در محله شمشیری و 375 در محله شبیری-جی از سرپرستان یا همسران ایشان)، 14 متغیر از طریق مشاهده و 37 متغیر از طریق مصاحبه و اسناد مورد بررسی قرار گرفته اند. یافته های پژوهش نشان می دهد که در برخی از حوزه ها برنامه بازآفرینی، به پایداری بیشتر محلات و در اغلب حوزه‌ها به ناپایداری و یا عدم تاثیر در وضعیت اجتماعی محلات منجر شده است. همچنین با توجه به پیش بینی روندها ، نتیجه‌گیری شد که در صورت تداوم نوسازی به شکل کنونی ، تداوم ناپایداری ساخت اجتماعی محلات فرسوده قابل پیش بینی است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - تبیین پایداری نظام فضایی شهری با تدوین، تعیین و اولویت‌بندی استراتژهای توسعه شهری؛ مطالعه موردی: شهرکاشان
        ابوذر  وفایی رسول  حیدری سورشجانی
        امروزه شهرها با مشـکلات عمـده شهرنشـینی و ناپایداری در ابعاد مختلف روبرو هستند و الگو‌های سنتی در قالب طرح‌های توسعه و عمران شهری نتوانسته منجر به کاهش نابسامانی و ناپایداری نظام فضایی شهرها شود. بنابراین ناکامی رویکردهای سنتی در پاسخگویی به مشکلات شهری باعث شکل‌گیری نگ چکیده کامل
        امروزه شهرها با مشـکلات عمـده شهرنشـینی و ناپایداری در ابعاد مختلف روبرو هستند و الگو‌های سنتی در قالب طرح‌های توسعه و عمران شهری نتوانسته منجر به کاهش نابسامانی و ناپایداری نظام فضایی شهرها شود. بنابراین ناکامی رویکردهای سنتی در پاسخگویی به مشکلات شهری باعث شکل‌گیری نگرش راهبردی شده است، در این راستا شهر کاشان از جمله شهرهایی می‌باشد که تحت تأثیر رشد بالای فیزیکی و عدم انطباق آن با ظرفیت زیر ساخت‌های شهری و در نهایت ناکارآمدی طرح‌های توسعه شهری، در عمل با آشفتگی‌های کالبدی، اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی زیادی در سطح شهر همراه شده و موجب توسعه شهر به سمت عدم تعادل و پایداری فضایی گردیده است. این پژوهش بر آن است در جریان مطالعات قبلی1 در زمینه الگوی رشد پراکنده شهری و ناتوانی طرح‌های توسعه شهری در پاسخگویی به نیازها و مشكلات شهر کاشان، در چهارچوب ساختار مفهومی مشخص به تبیین پایداری نظام فضایی شهر کاشان از طریق تدوین، تعیین و اولویت‌بندی استراتژهای توسعه شهری بپردازد. نوع پژوهش از نظر هدف کاربردی- توسعه‌ای و از نظر شیوه انجام توصیفی- تحلیلی است. رویکرد مطالعه حاضر نیز رویکرد راهبردی بر اساس نگرش سیستمی است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد نوع راهبرد مورد استفاده جهت پایداری نظام فضایی شهر کاشان از نوع راهبرد تدافعی می‌باشد، ضمن اینکه در ارزیابی صورت گرفته در زمینه اولویت‌بندی راهبردها با استفاده از مدل VIKOR و انتخاب استراتژی برترنشان داد، «تدوین سند توسعه اقتصادی شهر متناسب با قابلیت‌ها و مزیت‌های نسبی و رقابتی به ویژه در حوزه صنعت، گردشگری و محصولات کشاورزی» به عنوان استرتژی برتر می‌بایست در اولویت برنامه‌های توسعه شهر توسط مسؤولین و مدیران شهری قرار گیرد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - تبیین شاخص‌های پایداری محیطی بناهای زیارتی در ایران با تأکید بر سامانه‌های ارزیابی ساختمان‌های پایدار
        زهرا عرفانی زاده شاهین  حیدری پیروز  حناچی
        برای ایجاد ساختمان¬هایی پایدار، سامانه¬هایی جهت ارزیابی عملکرد ساختمان¬ها، به تفکیکِ کاربری، تدوین شده‌اند. به دلیل رواج اسلام و مذهب شیعه در ایران، یکی از پر استفاده‌ترین بناها، بناهای مذهبی-زیارتی‌اند که تعداد آنها قابل توجه و تأثیرگذار در مقوله پایداری است. با این وج چکیده کامل
        برای ایجاد ساختمان¬هایی پایدار، سامانه¬هایی جهت ارزیابی عملکرد ساختمان¬ها، به تفکیکِ کاربری، تدوین شده‌اند. به دلیل رواج اسلام و مذهب شیعه در ایران، یکی از پر استفاده‌ترین بناها، بناهای مذهبی-زیارتی‌اند که تعداد آنها قابل توجه و تأثیرگذار در مقوله پایداری است. با این وجود، تا کنون، این ساختمان¬ها از منظر دستیابی به اهداف توسعه پایدار بررسی نشده¬اند و معیارهایی هم برای این بررسی، تعریف نشده است. لذا ارائه معیارهایی ویژه برای ارزیابی یک ساختمان زیارتی پایدار و سپس ارتقاء و اصلاح این اماکن متبرک بر مبنای این معیارها، ضرورت دارد. هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر، طراحی مدلی برای ارزیابی ساختمان¬های زیارتی در دستیابی آنها به اهداف توسعه پایدار در بخش ساختمان، در ایران است. روش پژوهش: پژوهش در گام گردآوری اطلاعات به روش پیمایشی است. جهت افزایش روایی پرسشنامه، پرسشنامه¬های اولیه با مطالعه پرسشنامه¬های مشابه در پژوهش¬ها و مشورت اساتید و تعدادی از اعضای هیئت نخبگانی طراحی شد و مورد تأیید قرار گرفت. سپس تعدادی پرسشنامه میان هر بخش از جامعه آماری، توزیع و همه ابهام¬های مشخص شده، رفع و پرسشنامه نهایی توزیع گردید. نرخ سازگاری کمتر از 0.1 پرسشنامه¬ها نیز مؤیّد پایایی پرسشنامه¬ها بود. در گام تحلیل داده¬ها از روش دلفی و روش تحلیل سلسله¬مراتبی استفاده شد. نتیجه و پیشنهاد پژوهش: بنا بر نتایج تحلیل دلفی، مدلی متشکل از 10 سرفصل و 94 معیار معرفی شده است. بنا بر نتایج روش تحلیل سلسله¬مراتبی، از میان معیارهای معرفی شده، سه اولویت نخست برای تحقق ساختمان زیارتی پایدار در ایران، به ترتیب عبارتند از: «مدیریت و فرآیندهای پایدار»، «کیفیت فنی و عملکردی» و «آب». بنابر این نتایج، سامانه ارزیابی و سامانه وزندهی ویژه ساختمان زیارتی پایدار در ایران ارائه شده است. پیشنهادات پژوهش، تهیه پیوست¬های ویژه مدیریتی، طراحی خودکفای زیرساخت¬های انرژی و آب و فاضلاب و پیگیری جدی¬تری بهینه¬¬سازی مصرف آب است. پرونده مقاله